ಸಮಗ್ರ ವಿಶೇಷ: ನವರಾತ್ರಿಯ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಾಯಿಯ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳನ್ನು ಗೌರವದಿಂದ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾತೆ ದುರ್ಗೆಯ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಿಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಪೂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಸಲಹೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನ ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ 4ನೇ ರೂಪವಾದ ಕೂಷ್ಮಾಂಡಳನ್ನು ವಿಧಿ – ವಿಧಾನಗಳಂತೆ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ಕೂಷ್ಮಾಂಡಾ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದಳು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಪೂಜೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಫಲಪ್ರದವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ಎಂಬುದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದವಾಗಿದೆ. ಇದರರ್ಥ ಕುಮ್ಹದ ಅಂದರೆ ಪೇಠವನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ಹಣ್ಣು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ, ತಾಯಿಯನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ಕುಂಬಳಕಾಯಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡುವುದು, ಕುಂಬಳಕಾಯಿಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು ಅದರಲ್ಲೂ ಬೂದು ಕುಂಬಳಕಾಯಿಯಾಗಿರಬೇಕು. ಈ ರೀತಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎಂಟು ತೋಳುಗಳಿಂದ ದೈತ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ತೋರುವ ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ತೊಂದರೆಗಳು ದೂರವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತು ಸಿಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯ ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯ ರೂಪವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ಅವಳು 8 ತೋಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಮತ್ತು ಆಕೆ ತನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಜಪಮಾಲೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು, ಸಿಂಹದ ಮೇಲೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಾಳೆ. ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯ ರೂಪವು ಮಂದ ನಗುವಿನ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಭಗವತಿಯ ಈ ರೂಪವು ಮೃದುವಾದ ನಗುವಿನೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅವಳು ಮೂಲ ರೂಪ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಮೂಲ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯ ವಾಸವು ಸೌರವ್ಯೂಹದ ಒಳಗಿನ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಕುಂಡಲಿನಿಯನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸಲು ಬಯಸುವವರು ನವರಾತ್ರಿಯ ಮೂರನೇ ದಿನದಂದು ಅಂದರೆ ಇಂದು ತಾಯಿ ಕೂಷ್ಮಾಂಡಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು, ನಂತರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ ಧ್ಯಾನದ ಮೂಲಕ ದೇವಿಯನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಸಾಧಕರಿಗೆ ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೆವಿಯು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕರುಣಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಭಯದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ತಾಯಿಯ ಅನುಗ್ರಹವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ದಿನದಂದು ತಾಯಿಯ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು ಶುದ್ಧ ಹೃದಯದಿಂದ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು. ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದರಿಂದ ಭಕ್ತರ ಎಲ್ಲಾ ರೋಗಗಳು ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ. ತಾಯಿಯ ಮೇಲಿನ ಭಕ್ತಿಯು ಉತ್ತಮ ಜೀವನ, ಕೀರ್ತಿ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ದುರ್ಗೆಯ ನಾಲ್ಕನೇ ರೂಪವನ್ನು ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಿಯು ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಅವತರಿಸಿದಳು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ಜಗತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಲೂ ಕತ್ತಲೆ ಕವಿದಿತ್ತು. ಆದರೆ, ದೇವಿಯ ಅನಾವರಣದ ನಂತರ ಸೃಷ್ಟಿಯು ವಿಶೇಷ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ತಾಯಿ ಕೂಷ್ಮಾಂಡಳನ್ನು ಆದಿಸ್ವರೂಪ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ದೇವಿಯು ತನ್ನ 8 ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಕಮಂಡಲ, ಬಿಲ್ಲು ಬಾಣ, ಶಂಖ, ಚಕ್ರ, ಗದೆ, ಸಿದ್ಧಿಗಳು, ನಿಧಿ ಮತ್ತು ಅಮೃತ ಕಲಶದಿಂದ ಜಪಿಸುವ ಮಾಲೆಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ.
ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯ ದೇಹದ ತೇಜಸ್ಸು ಸೂರ್ಯನಂತಿದೆ. ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿಯನ್ನು ಯಾರು ನಿಜವಾದ ಹೃದಯದಿಂದ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೋ, ತಾಯಿಯು ಅವರಿಂದ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಂತೋಷಪಡುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರೋಗಗಳು ಮತ್ತು ದುಃಖಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಭಕ್ತಿಯು ಮನುಷ್ಯನ ಶಕ್ತಿ, ವಯಸ್ಸು, ಖ್ಯಾತಿ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.
||ಯಾ ದೇವಿ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಕೂಷ್ಮಾಂಡಾ ರೂಪೇಣ ಸಂಸ್ಥಿತಾ
ನಮಸ್ತಸ್ಯೇ ನಮಸ್ತಸ್ಯೇ ನಮಸ್ತಸ್ಯೇ ನಮೋನ್ನಮಃ||