ಸಮಗ್ರ ವಿಶೇಷ: ತುಳುನಾಡಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆಚಾರ ವಿಚಾರ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟಲೆಗಳು ಅನಾದಿಕಾಲದಿಂದಲೂ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಅದು ನಮ್ಮ ಹೆಮ್ಮೆ ಕೂಡ ಹೌದು. ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರತಿಕ್ಷಣ ಸಂಭ್ರಮದ ವಾತಾವರಣ. ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ನಡುವಿನ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುವುದು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹುಮ್ಮಸು ಮತ್ತು ಆನಂದ. ಇನ್ನು ಗ್ರಾಮೀಣ ಸೊಗಡಿನ ಆಟಗಳು ಮನಸ್ಸಿನ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಇಮ್ಮಡಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಚೆನ್ನೆಮನೆ ಆಟದ ಸೊಗಡಿನ ವಿಶೇಷತೆ ಬಹಳಷ್ಟಿದೆ. ಚೆನ್ನೆಮನೆ ಅಥವಾ ಚೆನ್ನೆದ ಮನೆ ತುಳುನಾಡು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಟಿ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಆಡುವ ಜನಪ್ರಿಯ ಒಳಾಂಗಣ ಆಟವಾಗಿದೆ. ಈ ಆಟ ತುಳುನಾಡಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ವಯೋಮಾನದವರು ತುಂಬಾ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಪಾಲ್ಗುಂಡು ಆಡುವ ಆಟ. ಈ ಆಟಗಳನ್ನು ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಆಡುವ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು ಪರಸ್ಪರ ಬಾಂಧವ್ಯ ಹೊಂದಲು ಇದು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಘರ್ಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವುದರಿಂದ ಪತಿ-ಪತ್ನಿಯರ ನಡುವೆ ಅಥವಾ ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರಿಯರ ನಡುವೆ ಆಟವನ್ನು ಆಡಬಾರದು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಇದೆ.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.ಆಟದ ಸೌಂದರ್ಯವು ಅದರ ಮನೋರಂಜನಾ ಮೌಲ್ಯ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಇದು ಜನಪ್ರಿಯ ಆಟದ ಕೆಲವು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಆಳುವವರ ಪರಮಾಧಿಕಾರದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿದೆ. ಮರದ ಹಲಗೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಬಳಸುವ ಚೆನ್ನೆಮನೆ ಆಯತಾ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಆಟವನ್ನು ಹವಳದ ಮರ ಅಥವಾ ಮಂಜೊಟ್ಟಿಕಾಯಿ ಗುಲಗುಂಜಿಯಂತಹ ಸ್ಥಳೀಯ ಮರಗಳ ಬೀಜಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ‘ಚೆನ್ನದಕಾಯಿ’ ಅಥವಾ ‘ಬೀಜ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಥೇಚ್ಛವಾಗಿ ದೊರೆಯುವ ಮಂಜೊಟ್ಟಿಕಾಯಿ ಆಟದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಬೀಜವಾಗಿದೆ. ಆಟವನ್ನು ಆಡಲು ಐವತ್ತಾರು ಬೀಜಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ.
.
.
.
ಚೆನ್ನೆಮನೆ ಈ ಆಟವು ತುಳುನಾಡಿನ ಜನರು ಕೃಷಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿರುವ ಬಲವಾದ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಅತಿವೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆಟಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಟುವಟಿಕೆ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಜನರು ಒಳಾಂಗಣ ಆಟಗಳನ್ನು ಆಡಲು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಟದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಹಲವು ಪದಗಳು ಕೃಷಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿವೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ, ಆಟಿ ತಿಂಗಳ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನದಂದು “ಮೆಂತೆದ ಗಂಜಿ” ಅಥವಾ “ಪಾಲೆ ಕಸಾಯ” ಕುಡಿದ ನಂತರ ಚೆನ್ನೆಮನೆ ಆಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷ್ಣಾಷ್ಟಮಿಯವರೆಗೂ ಆಟವನ್ನು ಆಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಮನೆಗಳನ್ನು ದೂರ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಆಟಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಆಟ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಬಹಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಇದರ ಹುಟ್ಟು ಆದದ್ದು ತುಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಎಂಬುವುದು ಇತಿಹಾಸ. ಇದನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ‘ಅಳಗುಳಿ ಮನೆ’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಇದರ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥ ಕನ್ನಡದ ’ಮನೆ’ ಅಲ್ಲ. ತುಳುವಿನ ‘ಮಣೆ’! ‘ಮಣಿ’ ಎಂದರೆ ಮರದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಒಂದು ಅಡ್ಡವಾದ ವಸ್ತು. ಚೆನ್ನೆ ಅನ್ನೋ ಪದ ಪಾಲಿ ಎಂಬ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಬಂದಿದ್ದು, ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರು ಮಳೆಗಾಲದ ಸಮಯ ಬೆರೆತು ಕಲೆತು ಆಡುವುದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಈಗ ಅಂಥ ದಿನಗಳು ಮಾಯವಾಗಿದೆ. ಈಗ ಹಳೆಯ ಕಾಲದ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಚೆನ್ನೆ ಮಣೆ ಕಾಣ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಚೆನ್ನೆಯ ಮಣೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ತಲಾ ಏಳರಂತೆ ಎರಡು ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 14 ಗುಳಿಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ಗುಳಿಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಚೆನ್ನೆಬೀಜ (ಚೆನ್ನೆಕಾಯಿ)ಗಳನ್ನು ಒಂದರ ಬಳಿಕ ಒಂದರಂತೆ ಗುಳಿಗಳನ್ನು ಸಂಖ್ಯಾಬಲದ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ಆಡುವುದು ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹ ಗುಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ಬೀಜಗಳಿದ್ದರೆ ಆಟಗಾರ ಗೆಲ್ಲುವುದು ಇದರ ವೈಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಇಬ್ಬರು ಅಥವಾ ಮೂವರು ಆಟವಾಡುವುದು ಇಲ್ಲಿನ ಸಾಮನ್ಯ ಕ್ರಮ. ಇದಕ್ಕೆ ರಾಜನ ಆಟ ಎಂದೂ ಹೆಸರಿದೆ. ರಾಜನ ಆಟದಲ್ಲಿ ರಾಜನಿಗೆ ಎರಡು ಸಾಲು ಸೇರಿದಂತೆ ನಡುವಿನ ಆರು ಗುಳಿಗಳು ಗುಲಾಮರಿಗೆ ಮತ್ತು ಆತನ ಎಡ ಬಲ ಬದಿಯ ತಲಾ ನಾಲ್ಕು ಗುಳಿಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ತಲಾ ಒಂದು ಕಾಯನ್ನು ಹಾಕುವ ಮೂಲಕ ಆಡುವುದು. ಕೆಲವು ಆಟದಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಗುಳಿಯಲ್ಲದೆ ವಿರುದ್ಧ ಗುಳಿಯ ಕಾಯಿಯ ಬಳಕೆಗೆ ಸಿಗುವುದುಂಟು. ಕಟ್ಟೆ ಎಂಬ ಆಟದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹ ಗುಳಿ ಬದಲಿ ಆಟದ ಗುಳಿಯೇ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ತುಳುವಿನಲ್ಲಿ ಪೆರ್ಗ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
ಪುರಾತನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಬ್ಬಗ ದಾರಗ ಎಂಬ ಅಕ್ಕ ತಂಗಿಯರು ಚೆನ್ನೆಯಾಟವಾಡಿ ಜಗಳವಾಗಿ ಕೊನೆಗೆ ಚೆನ್ನೆಮನೆಯಿಂದ ಅಕ್ಕ ತಂಗಿಗೆ ಹೊಡೆದು ಪ್ರಾಣ ತೆಗೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಆ ಮೇಲೆ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪವಾಗಿ ಅಕ್ಕ ಬಾವಿಗೆ ಹಾರಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಆಮೇಲೆ ಅಬ್ಬಗ ದಾರಗ ದೈವಗಳಾಗುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಥೆ ಪಾಡ್ಡನದಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಅವರ ಶಾಪದನುಸಾರ ಅಕ್ಕ ತಂಗಿಯರು ಚೆನ್ನೆಯಾಟ ಆಡಬಾರದೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಈ ಆಟ ಸಾಗುವಳಿ ಮುಗಿದ ಆಟಿ ಸೋಣ ತಿಂಗಳಿನ ತೆನೆ ಕಟ್ಟಿದ ನಂತರ ಆಡಬಾರದೆಂಬ ನಿಯಮವಿದೆ. ಆ ಮೇಲೆ ಚೆನ್ನೆಮನೆ ಆಟಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ.
ಆದರೆ ಚೆನ್ನಮನೆ ಆಟವನ್ನು ಕೆಲವೊಂದು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಟಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಆಟವನ್ನು ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ. ಶಾಲಾ ವಠಾರ ಅಥವಾ ಭಜನಾ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ. ಆಟಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಜನ್ಮಾಷ್ಠಮಿ ಅಥವಾ ಓಣಂ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿ ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವಾಗ ಮನೆಯ ಅಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಚೆನ್ನಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ಬರುತ್ತದೆ.
ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಈ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಸಮಯದ ಅಂಗೀಕಾರದೊಂದಿಗೆ, ದೂರದರ್ಶನ, ಮೊಬೈಲ್ ಮತ್ತು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಆಟಗಳಂತಹ ಇತರ ಒಳಾಂಗಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಾರಂಭಿಸಿದವು. ಚೆನ್ನೆಮನೆಯನ್ನು ಆಟವಾಗಿ ಆಡುವುದು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮರೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮಣೆಗಳು ಧೂಳಿನ ಮೇಲಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಪರಂಪರೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ಬೇಸರದ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ.
ಲೇಖಕರು: ಕಾವ್ಯ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ, ಪತ್ರಕರ್ತೆ
